VIÊM ÂM ĐẠO – BS Ngọc Đà Nẵng

VIÊM ÂM ĐẠO

BS Ngọc – Đà Nẵng

0927.599.711

Viêm âm đạo là tình trạng không hiếm gặp ở nữ giới. Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là do cách vệ sinh cá nhân vùng âm đạo chưa đúng hoặc do lây viêm nhiễm từ bạn tình qua đường quan hệ tình dục. Viêm âm đạo có thể có biến chứng sớm gây khó chịu ảnh hưởng đến chất lượng đời sống và để lại các biến chứng tiềm ẩn như vô sinh nếu bệnh tái diễn nhiều lần không được chẩn đoán điều trị kịp thời hoặc điều trị không đúng cách.

Tuy là bệnh phổ biến những kiến thức về bệnh của chị em phụ nữ chưa nhiều và đôi khi chị em còn cố gắng chịu đựng, ngại ngần chần chừ chưa đi khám bệnh dẫn đến bệnh tiến triển và để lại những hậu quả đáng tiếc. Vì vậy mỗi chị em cần có 1 kiến thức cơ bản về viêm âm đạo để có những biện pháp phòng bệnh cũng như xử lý nếu mắc bệnh phù hợp.

1. VIÊM ÂM ĐẠO LÀ GÌ ?

Viêm âm đạo (hay nhiễm trùng âm đạo) là bệnh lý viêm nhiễm ở âm đạo của phụ nữ. Theo thống kê, có đến một phần ba số phụ nữ có biểu hiện triệu chứng viêm âm đạo trong cuộc đời. Bệnh có thể xảy đến với phụ nữ ở mọi lứa tuổi nhưng phổ

Nguyên nhân thường do sự mất cân bằng của vi khuẩn âm đạo hoặc bị nhiễm trùng. Giảm nồng độ estrogen sau mãn kinh và một số rối loạn ở da cũng có thể gây ra viêm âm đạo. Bệnh cũng có thể do những hiểu biết sai lầm về cách vệ sinh cá nhân vùng âm đạo (sử dụng xà phòng có tính tẩy rửa mạnh, các chất khử trùng, tạo mùi…), do lây nhiễm qua đường quan hệ tình dục.

2. NGUYÊN NHÂN GÂY VIÊM ÂM ĐẠO :

Sự mất cân bằng trong hệ nấm men và vi khuẩn sống trong âm đạo là nguyên nhân dẫn đến viêm âm đạo. Tình trạng này làm cho lớp niêm mạc của âm đạo bị viêm nhiễm. Cụ thể, các yếu tố sau đây có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng vốn có của âm đạo, bao gồm:

• Sử dụng thuốc kháng sinh
• Thay đổi nồng độ hormone trong thời kỳ mang thai, cho con bú hoặc mãn kinh
• Thụt rửa âm đạo
• Sử dụng chất diệt tinh trùng
• Sinh hoạt tình dục
• Viêm nhiễm đơn thuần (phổ biến nhất là nhiễm nấm men)

 

Nguyên nhân phụ thuộc vào từng loại viêm âm đạo, cụ thể:

• Viêm âm đạo do vi khuẩn: là nguyên nhân phổ biến nhất của viêm âm đạo. Bệnh xảy ra do sự mất cân bằng của các vi khuẩn thường tìm thấy trong âm đạo của nữ. Trong viêm âm đạo do vi khuẩn, vi khuẩn Lactobacillus bình thường được thay thế bằng các vi khuẩn khác, ví dụ Prevotella, Mobiluncus hay Mycoplasma hominis. Loại viêm âm đạo này dường như có liên quan đến quan hệ tình dục, đặc biệt là nếu bạn có nhiều bạn tình hoặc bạn tình mới nhưng nó cũng xảy ra ở những phụ nữ không hoạt động tình dục.

Bệnh hay gặp ở phụ nữ đã mãn kinh, đã cắt buồng trứng hoặc bé gái trước tuổi dậy thì. Nồng độ estrogen giảm sau khi mãn kinh hoặc phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng có thể khiến niêm mạc âm đạo mỏng đi, dễ bị kích ứng, nóng rát và khô âm đạo.

• Viêm âm đạo do nấm : điều này xảy ra khi có sự phát triển quá mức của một sinh vật nấm thường là Candida albicans nằm trong âm đạo. C. albicans cũng gây nhiễm trùng ở các khu vực ẩm ướt khác trên cơ thể, như trong miệng, nếp gấp da, kẽ ngón, giường móng tay, nấm cũng có thể gây hăm tã. Nấm Candida albicans thường xuất hiện ở phụ nữ mang thai hoặc những người mắc bệnh tiểu đường, HIV. Ngoài ra, lạm dụng thuốc kháng sinh, thụt rửa âm đạo cũng khiến những vi khuẩn cộng sinh có ích trong âm đạo bị tiêu diệt, tạo điều kiện cho nấm Candida phát triển. Viêm âm đạo do nấm Candida ít lây qua đường tình dục nhưng nếu bệnh tái phát đi tái phát lại nhiều lần, bạn cũng nên kết hợp điều trị song song cho  bạn tình
• Viêm âm đạo do Trichomonas: là nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục phổ biến, gây ra bởi một loại ký sinh trùng đơn bào có tên là Trichomonas vagis. Sinh vật này lây lan trong quá trình quan hệ tình dục với người bị nhiễm trùng. Ở nam giới, sinh vật thường nhiễm vào đường tiết niệu nhưng ít có triệu chứng. Ở phụ nữ, nhiễm trichomonas thường lây nhiễm vào âm đạo và có thể gây ra các triệu chứng. Nó cũng làm tăng nguy cơ phụ nữ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác. Ở phụ nữ mang thai, nhiễm Trichomonas có thể làm tăng nguy cơ vỡ ối sớm và sinh non.
• Viêm âm đạo do Lậu: Bệnh lậu là một trong những bệnh xã hội có tốc độ lây lan nhanh chóng. Vi khuẩn lậu có tên khoa học là Neisseria Gonorrhea hay song cầu trùng Gram có hình dạng như hạt cà phê. Lây lan nhanh chóng qua đường tình dục. Viêm âm đạo do vi khuẩn lậu thường kèm theo viêm âm hộ, viêm cổ tử cung.
• Viêm âm đạo do Gardnerella vaginalis: Gardnerella vaginalis là vi khuẩn gram âm kỵ khí, có hình que, vốn cũng có mặt thường xuyên trong âm đạo bình thường. Nhưng khi vi khuẩn này phát triển quá mức sẽ gây ra các triệu chứng viêm âm đạo.
• Viêm âm đạo không nhiễm trùng: thuốc xịt âm đạo, thụt rửa, xà phòng thơm, chất tẩy rửa có mùi thơm và các sản phẩm diệt tinh trùng có thể gây ra phản ứng dị ứng hoặc kích thích các mô âm hộ và âm đạo. Các vật lạ, như giấy lụa hoặc tampon bị lãng quên, trong âm đạo cũng có thể gây kích ứng các mô âm đạo.
• Viêm âm đạo do thiểu dưỡng ở phụ nữ mãn kinh (teo âm đạo): giảm nồng độ estrogen sau khi mãn kinh hoặc phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng có thể làm cho niêm mạc âm đạo mỏng, đôi khi dẫn đến kích thích âm đạo, nóng rát và khô.

3. TRIỆU CHỨNG CỦA VIÊM ÂM ĐẠO :

Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm âm đạo có thể bao gồm:

– Thay đổi màu sắc, mùi hoặc lượng dịch tiết âm đạo.

– Âm đạo kích ứng, ngứa, rát.

– Đau khi quan hệ tình dục.

– Đau khi đi tiểu.

– Chảy máu âm đạo nhẹ.

 

Triệu chứng cụ thể của viêm âm đạo sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân :

• Triệu chứng của viêm âm đạo do nấm men:

– Dịch âm đạo ít, đặc, màu trắng giống phô mai.

– Âm đạo và âm hộ rất ngứa, đỏ xẩm.

– Nóng rát khó chịu xung quanh cửa âm đạo.

– Đau hoặc khó chịu khi quan hệ tình dục.

• Triệu chứng của viêm âm đạo do Trichomonas vaginalis:

– Có thể không có triệu chứng.

– Ngứa, rát ở âm đạo và âm hộ, đôi khi ngứa ở hậu môn.

– Khó chịu vùng bụng dưới.

– Đau âm đạo khi quan hệ tình dục.

– Nóng rát khi đi tiểu.

– Tiết dịch loãng, đục, màu vàng xanh, có thể có mùi hôi, thường có bọt.

• Triệu chứng của viêm âm đạo do vi khuẩn thường:

– Dịch âm đạo vàng như mủ, có thể lẫn ít máu.

– Âm đạo xung huyết, đỏ

• Triệu chứng của viêm âm đạo do vi khuẩn lậu:

– Ra nhiều khí hư, đặc trắng hay xanh đục.

– Tiểu buốt.

• Triệu chứng của viêm âm đạo do Gardnerella vaginalis:

– Khí hư nhiều, hôi, đục, tăng lên trong thời kỳ phóng noãn, trước kinh.

– Khí hư có mùi hôi.

– Ngứa âm đạo.

4. KHI NÀO CẦN GẶP BÁC SĨ ?

Viêm âm đạo là một tình trạng thường gặp và bạn không cần phải e ngại việc đi khám. Nếu bạn cảm thấy khó chịu ở âm đạo hay âm hộ, hãy đến gặp bác sĩ. Nhất là trong trường hợp:

• Âm đạo có mùi hôi, tiết dịch hoặc ngứa.
• Bạn từng bị viêm âm đạo trước đây.
• Bạn mới quan hệ tình dục.
• Bạn có nhiều bạn tình hoặc có một bạn tình mới gần đây.
• Bạn tự điều trị viêm âm đạo theo thuốc không kê đơn nhưng không khỏi.
• Bạn bị sốt, ớn lạnh hoặc đau vùng chậu.
• Bạn đang mang thai.

5. CHẨN ĐOÁN VIÊM ÂM ĐẠO :

Để tìm ra nguyên nhân gây ra các triệu chứng, bạn cần đến gặp bác sĩ phụ khoa để thăm khám. Để chẩn đoán viêm âm đạo bác sĩ dựa vào các dấu hiệu sau:

• Hỏi tiền sử viêm nhiễm âm đạo: Các nhiễm trùng âm đạo hoặc bệnh lây qua đường tình dục, từ đó có thể định hướng được nguyên nhân ở các loại viêm âm đạo hay tái phát.
• Khám phụ khoa. Trong khi kiểm tra vùng chậu, bác sĩ có thể sử dụng một dụng cụ (mỏ vịt) để kiểm tra bộ phận sinh dục ngoài, âm đạo và cổ tử cung xem có bị viêm và tiết dịch bất thường không.
• Lấy bệnh phẩm là dịch âm đạo để làm xét nghiệm: thu thập một mẫu dịch tiết cổ tử cung hoặc âm đạo để xét nghiệm trong phòng thí nghiệm có thể soi tươi hay cấy để tìm vi khuẩn, nấm,.. gây viêm âm đạo.
• Thực hiện kiểm tra pH:  kiểm tra pH âm đạo bằng cách áp dụng que thử pH hoặc giấy pH vào thành âm đạo. Độ pH tăng có thể chỉ ra vi khuẩn âm đạo hoặc nhiễm trichomonas. Tuy nhiên, xét nghiệm pH đơn thuần không phải là xét nghiệm chẩn đoán đáng tin cậy.
• Trong trường hợp bạn có nguy cơ mắc thêm các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, bác sĩ có thể chỉ định thêm xét nghiệm bệnh lậu, chlamydia, giang mai và HIV.

6. VIÊM ÂM ĐẠO CÓ NGUY HIỂM KHÔNG ?

Tùy vào loại viêm âm đạo mà nó có thể gây ra các tình trạng khác nhau. Nhìn chung, viêm âm đạo là bệnh không gây nguy hiểm, nhưng nếu không được điều trị đúng cách, viêm âm đạo có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn như:

• Mắc bệnh viêm nhiễm vùng chậu, làm tăng nguy cơ hình thành các mô sẹo gây tắc nghẽn ống dẫn trứng, từ đó giảm khả năng thụ thai. Hoặc PID cũng có thể gây tổn thương ống dẫn trứng, tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung.

• Ở phụ nữ mang thai, nếu bị viêm âm đạo do vi khuẩn hoặc viêm âm đạo do trichomonas có thể làm tăng nguy cơ sẩy thai sớm, sinh non và trẻ sơ sinh nhẹ cân.
• Tăng nguy cơ nhiễm HIV và một số bệnh lây truyền qua đường tình dục. Trong đó, nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm âm đạo do virus là HPV (Human papilloma virus). Một số loại HPV có thể gây ra những thay đổi tế bào, làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư cổ tử cung ở phụ nữ.
• Ngoài ra, trường hợp viêm âm đạo do lây qua đường tình dục nếu chỉ điều trị ở nữ mà không điều trị ở nam giới thì phụ nữ sẽ có nguy cơ tiếp tục tái phát sau đó do nguồn lây bệnh vẫn còn.

7. ĐIỀU TRỊ VIÊM ÂM ĐẠO :

Việc điều trị viêm âm đạo cũng tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra nó.

• Nhiễm trùng do vi khuẩn thường sẽ điều trị bằng kháng sinh: uống thuốc viên, thuốc bôi hoặc thuốc đặt âm đạo.
• Nhiễm trùng nấm men thường điều trị bằng thuốc kháng nấm đặt trực tiếp vào âm đạo, đồng thời kết hợp các biện pháp vệ sinh ngoài bộ phận sinh dục, vệ sinh quần lót.
• Đối với bệnh trichomonas thường điều trị bằng kháng sinh đơn dòng đường uống, thời gian cần điều trị lâu hơn vì bệnh dai dẳng, hay tái phát. Các bệnh viêm âm đạo do lây truyền qua đường tình dục như trichomonas hay lậu thường phải điều trị đồng thời ở cả nam giới.
• Viêm âm đạo do thiểu dưỡng ở phụ nữ mãn kinh (teo âm đạo). Estrogen (dạng kem) có thể điều trị hiệu quả tình trạng này.
• Viêm âm đạo không nhiễm trùng. Để điều trị tình trạng viêm âm đạo này, bạn cần xác định chính xác nguồn gốc của sự kích thích và ngưng sử dụng nó. Các nguồn có thể bao gồm xà phòng mới, bột giặt, băng vệ sinh hoặc tampon.

Một số loại thuốc điều trị viêm âm đạo không được sử dụng ở phụ nữ đang mang thai vì những lo ngại về tác dụng phụ của thuốc với sự phát triển của thai nhi. Do đó, bạn không nên tự ý mua về sử dụng mà nên sử dụng theo thuốc kê đơn từ bác sĩ.

Trong thời gian điều trị, tốt nhất là không quan hệ tình dục.

8. PHÒNG NGỪA VIÊM ÂM ĐẠO :

Phòng viêm âm đạo là vô cùng quan trọng và cần thiết ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của viêm âm đạo, cụ thể có các biện pháp phòng bệnh sau:

• Vệ sinh vùng kín sạch sẽ, khoa học, không lau chùi từ sau ra trước. Khi đi vệ sinh, bạn nên lau theo chiều từ trước ra sau, tránh để vi khuẩn lây lan từ hậu môn đến âm đạo.
• Không nên sử dụng những chất kích thích, dung dịch vệ sinh phụ nữ có tính sát khuẩn mạnh, dung dịch vệ sinh phải có độ pH tương đương pH âm đạo.
• Tránh các chất gây kích ứng: chúng bao gồm tampon thơm, miếng lót, thụt rửa và xà phòng thơm. Rửa xà phòng từ khu vực bộ phận sinh dục bên ngoài của bạn sau khi tắm, và làm khô khu vực này để tránh kích ứng. Không sử dụng xà phòng khắc nghiệt, chẳng hạn như những chất có tác dụng khử mùi hoặc kháng khuẩn hoặc tắm bong bóng
• Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện những nguy cơ gây bệnh tiềm ẩn.
• Không thụt rửa âm đạo: âm đạo không cần làm sạch ngoài việc tắm bình thường. Thụt rửa lặp đi lặp lại làm gián đoạn các sinh vật bình thường cư trú trong âm đạo và thực sự có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng âm đạo. Thụt rửa sẽ không làm sạch nhiễm trùng âm đạo.
• Sử dụng bao cao su: cả bao cao su nam và nữ có thể giúp tránh nhiễm trùng lây lan qua quan hệ tình dục.
• Mặc đồ lót bằng cotton: mặc quần lót có đáy quần bằng cotton. Nếu cảm thấy thoải mái có thể bỏ qua mặc đồ lót đi ngủ. Nấm men phát triển mạnh trong môi trường ẩm ướt.
• Tránh mặc quần áo ẩm. Không mang quần lót quá chật.