NỔI BẬT
QUE CẤY TRÁNH THAI VÀ CÁC CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
Các chị em đã có 1-2 con và muốn tìm một phương pháp ngừa thai không phải nhớ sử dụng mỗi ngày, mà có hiệu quả trong nhiều năm thì biện pháp được lựa chọn nhiều nhất là cấy que và đặt vòng.
Chọn biện pháp ngừa thai phù hợp có lẽ là băn khoăn của rất nhiều người. Nhiều chị em phụ nữ thường có chung câu hỏi là “biện pháp ngừa thai nào là tốt nhất?”, trên thực tế không có biện pháp nào tốt nhất mà cần tìm ra biện pháp phù hợp nhất. Vì mỗi biện pháp ngừa thai đều có ưu và nhược điểm, có chỉ định thực hiện được và cũng có những trường hợp chống chỉ định. Vì vậy, việc lựa chọn biện pháp tránh thai cần có thời gian trao đổi giữa bạn và bác sĩ để tìm ra phương pháp phù hợp nhất.
- Cấy que ngừa thai là gì? Tác dụng trong bao lâu?
Que cấy là phương pháp tránh thai dùng một hay các que nhỏ như que diêm chứa hormone progesterone cấy vào dưới da. Sau khi được đưa vào cùng da dưới cánh tay, các que cấy sẽ phóng thích dần dần lượng hormone vào cơ thể tạo ra tác dụng ngừa thai kéo dài có thể lên đến 5 năm. Hormone sử dụng trong que cấy tránh thai là progesterone : levonorgestrel hay etonogestrel. Số lượng que cấy có thể từ 1 đến 6 que tùy loại
– Norplant : 6 que, tác dụng trong 5-7 năm
– Jadelle, Sinoplant : 2 que, tác dụng 5 năm
– Implanon : 1 que, tác dụng 3 năm
Implanon là loại que cấy hiện đang lưu hành tại Việt Nam. Bài viết xin đề cập chủ yếu đến dạng que cấy này. Implanon chứa etonogestrel, có ưu điểm là chỉ có một que cấy duy nhất, tác dụng ngừa thai kéo dài trong 3 năm.
Que cấy ngừa thai là một thanh nhựa nhỏ, mềm dẻo có chứa nội tiết tố được cấy dưới da cánh tay, chỉ cần một que cấy duy nhất, tác dụng ngừa thai kéo dài trong 3 năm.
Nội tiết tố này có tác dụng ức chế rụng trứng, làm mỏng nội mạc tử cung và làm cho dịch nhầy cổ tử cung đặc lại, ngăn chặn sự xâm nhập của tinh trùng.
Hiệu quả tránh thai
Điều đầu tiên cần phải đề cập đến là hiệu quả ngừa thai thực sự ấn tượng của Implanon: 99.95%, tức là có 9995 người sử dụng Implanon trong 10000 người sẽ không bị có thai ngoài ý muốn. Tỷ lệ này gần như tương đương với phương pháp triệt sản nữ, ngoại trừ rằng khả năng thụ thai của Implanon sẽ hồi phục hoàn toàn và nhanh chóng sau khi que cấy được lấy ra. Các phương pháp ngừa thai khác hay bị ảnh hưởng bởi sự tuân thủ của người sử dụng, tức là tỷ lệ thành công trên thực tế thấp hơn so với lý thuyết. Implanon hoàn toàn không bị tác động, chỉ 1 que cấy duy nhất và một lần cấy duy nhất, không cần phải làm gì thêm.
Tất nhiên nếu để que cấy quá thời gian được khuyến cáo, đối với Implanon là 3 năm, thì hiệu quả ngừa thai sẽ giảm đi.
Cơ chế tác dụng
Cũng như các biện pháp tránh thai có progesterone khác, que Implanon hoạt động dựa trên 2 cơ chế chính:
- Làm đặc chất nhầy cổ tử cung, ngăn không cho tinh trùng xâm nhập buồng tử cung.
- Ngăn sự rụng trứng (ở hơn phân nửa các chu kỳ).
Khả năng có thai trở lại
Không như thuốc chích ngừa thai DMPA, sau khi rút que cấy, sự thụ thai hồi phục nhanh chóng và hoàn toàn.
Có thể lấy que cấy bất cứ khi nào bạn muốn. Nếu bạn muốn có thai trở lại, hãy đến cơ sở y tế, nhân viên y tế sẽ lấy que cấy ra cho bạn.
Các trường hợp cần thận trọng
- Cho trẻ bú dưới 6 tuần sau sanh.
- Có huyết khối tĩnh mạch sâu ở chân hay phổi.
- Xuất huyết âm đạo chưa giải thích được.
- Ung thư vú hay có tiền căn ung thư vú.
- Đang có bệnh lý gan nặng.
- Đang sử dụng thuốc chống động kinh hay thuốc điều trị lao (rifampicin).
Mỗi trường hợp có những mức độ nặng nhẹ khác nhau để cân nhắc sử dụng Implanonnhưng thông thường nếu gặp các trường hợp này nên dùng biện pháp tránh thai khác.
- Cấy que tránh thai được thực hiện như thế nào?
Khi cấy que ngừa thai, bác sĩ sẽ gây tê mặt trong cánh tay không thuận (thường là tay trái), sau đó dùng một dụng cụ chuyên biệt để luồn que cấy dưới da.
Thủ thuật khá nhẹ nhàng và nhanh chóng. Bạn sẽ cảm nhận que cấy giống như một cây tăm ở dưới da. Khi tháo bỏ thì bác sĩ cũng sẽ gây tê rồi dùng dụng cụ gắp ra nhẹ nhàng.
- Ưu và nhược điểm của cấy que tránh thai là gì?
Ưu điểm :
- Hiệu quả cấy que tránh thai cao thuộc hàng “top” trong các biện pháp ngừa thai, trên 99%.Tác dụng lâu dài 3 năm.
- Đối tượng sử dụng của Implanon là rất rộng. Các bà mẹ đang cho con bú, phụ nữ trên 40 tuổi, người có u xơ tử cung có thể sử dụng Implanon an toàn. Các bà mẹ tốt nhất nên đợi trẻ hơn 6 tuần tuổi mới bắt đầu sử dụng que cấy này.
- Các trường hợp có yếu tố nguy cơ cho tim mạch như hút thuốc lá, béo phì, tiểu đường hay cả bệnh nhân cao huyết áp đều có thể dùng Implanon.
- Khi nào muốn có con trở lại bạn chỉ việc tháo bỏ que cấy ra. 90% phụ nữ sẽ rụng trứng 3-4 tuần sau tháo que.
- Cấy dưới cánh tay khá nhẹ nhàng, kín đáo, người ngoài khó nhận ra được.
- Thích hợp cho những bạn hay “nhớ nhớ quên quên” mà việc nhớ uống thuốc ngừa thai mỗi ngày là một khó khăn lớn.
- Thích hợp với những bạn không dùng được thuốc vỉ ngừa thai có chứa estrogen: đang cho con bú, tăng huyết áp, hút thuốc lá, tiểu đường, trên 40 tuổi…
- Không lo các biến chứng của đặt vòng ngừa thai trong lòng tử cung như viêm nhiễm vùng sinh dục, vòng tuột thấp làm có thai ngoài ý muốn.
- Không ảnh hưởng đến quan hệ vợ chồng.
- Có thể làm cho bạn giảm lượng máu kinh và giảm đau bụng kinh.
Nhược điểm :
- Giá thành cao hơn các biện pháp ngừa thai khác.
- Thường gây rong kinh trong vài tháng đầu.
- Cũng như dụng cụ tử cung, Implanon cần phải được đặt tại cơ sở y tế và được thực hiện bởi nhân viên y tế được huấn luyện về cách đặt và rút que cấy.
- Một số tai biến khi cấy que: tụ máu, nhiễm trùng chỗ cấy, dị ứng, que cấy dịch chuyển (thường dưới 2cm).Các tai biến này có tỷ lệ khá thấp chỉ từ 0,2-1%.
- Tôi nên đi cấy que vào thời điểm nào?
Bạn nên đến khám trong vòng 5 ngày đầu của chu kỳ kinh nguyệt và chưa có quan hệ tình dục kể từ khi ra máu kinh. (Nghĩa là ngày bạn bắt đầu ra máu kinh tính là ngày 1, bạn đến bệnh viện trong khoảng từ ngày 1 đến ngày 5)
- Tôi đang cho con bú mẹ thì có cấy que được không?
Vì que cấy ngừa thai không chứa estrogen, nên bạn có thể sử dụng khi cho con bú. Mặc dù 1 lượng nhỏ hormone từ que cấy ngừa thai có thể vào sữa mẹ, nhưng nó không ảnh hưởng đến sự tăng trường và phát triển của trẻ, cũng như không ảnh hưởng đến sự tiết sữa và lượng sữa mẹ.
Nếu bạn đang cho con bú và muốn sử dụng que cấy ngừa thai, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn. Thời điểm có thể cấy que tốt nhất là sau sanh từ 4-6 tuần trở lên.
Ngoài ra bạn vẫn có thể lựa chọn các phương pháp ngừa thai khác như uống thuốc ngừa thai loại dành cho con bú chỉ có progestin hay loại ngừa thai kết hợp (từ tháng thứ 6 trở đi) hay sử dụng bao cao su.
- Trường hợp đang cho con bú và chưa có kinh trở lại thì nên đến bệnh viện cấy que vào thời điểm nào?
Sau sanh và đang có con bú, thời điểm có thể cấy que tốt nhất là sau sanh từ 4-6 tuần trở lên. Khi chưa có kinh trở lại bạn có thể đến bệnh viện để được tư vấn và cấy que bất kỳ thời điểm nào nếu chắc chắn là đang không có thai. Và sau khi cấy bạn cần sử dụng thêm 1 biện pháp ngừa thai hỗ trợ trong 7 ngày kế tiếp.
- Cấy que tránh thai có tác dụng phụ gì hay không?
Cấy que tránh thai có thể gặp một số tác dụng phụ sau:
Tại vị trí cấy hoặc tháo que:
- Đau, bầm tím hoặc sưng tụ máu (rất ít gặp)
- Nhiễm trùng, áp xe
- Có thể để lại sẹo nhỏ
Ảnh hưởng của nội tiết sau khi cấy:
- Rối loạn kinh nguyệt trong 2-6 tháng đầu: rỉ máu lượng ít, kéo dài từng đợt 5-7 ngày hoặc lâu hơn; vô kinh, rất ít gặp vài đợt ra máu kinh lượng nhiều.
- Đau bụng âm ỉ, đau lưng hoặc đau đầu.
- Cảm giác buồn nôn, căng ngực.
Lưu ý:
– Sau khi cấy que ngừa thai, bạn cần theo dõi chỗ vị trí cấy, nếu có dấu hiệu rỉ dịch, sưng – nóng – đỏ – đau cần quay lại bệnh viện ngay. Bạn cần dùng thêm biện pháp ngừa thai hỗ trợ (bao cao su) trong tuần đầu để đảm bảo hiệu quả ngừa thai vì lượng thuốc vào cơ thể chưa ổn định.
– 1 tháng sau bạn cần tái khám để bác sĩ theo dõi vị trí que cấy và các dấu hiệu rối loạn kinh nguyệt
- Cấy que tránh thai có thể sẽ không ra kinh trong 3 năm có đúng không? Vậy có ảnh hưởng gì đến sức khỏe của tôi hay không?
Có khoảng 20-30% phụ nữ vô kinh (không ra kinh) trong khi sử dụng que cấy. Đó là tác dụng mong muốn của que cấy là giảm lượng máu kinh xuống thấp nhất hoặc vô kinh. Hoàn toàn không ảnh hưởng gì đến sức khỏe.
Số còn lại có sự thay đổi trong kinh nguyệt: có người ra kinh lượng nhiều hơn hoặc ít hơn, chu kỳ kinh kéo dài hơn hoặc ngắn lại, với đa số là giảm sự ra máu. Tình trạng này thường giảm hoặc mất sau 1 năm cấy que
- Chi phí cấy que tránh thai là bao nhiêu ?
Thông thường chi phí dao động 2.000.000đ – 2.500.000đ, kể cả tiền khám sàng lọc và tư vấn. Ngoài ra, tùy theo bệnh kèm của từng cá nhân mà có thêm chi phí các xét nghiệm để sàng lọc chống chỉ định
- Khi nào có thể tháo que tránh thai?
Thời điểm rút que: khi que hết thời gian hiệu lực cần thay mới hoặc bất kỳ khi nào bạn muốn có em bé.
Kết luận
Que cấy ngừa thai là một biện pháp tránh thai hiện đại, có hiệu quả rất cao do không cần phải tuân thủ điều kiện sử dụng. Que cấy này có thể áp dụng cho rất nhiều đối tượng có nhu cầu ngừa thai. Với ưu điểm chỉ có một que cấy, thời gian sử dụng kéo dài 3 năm, Implanon có thể là một sự lựa chọn thích hợp cho bạn.
Ths.Bs Lê Như Ngọc
