Một trong những nguyên nhân gây vô sinh và hiếm muộn ở cặp vợ chồng là sự hiện diện của kháng thể chống tinh trùng. Hiện tượng này xảy ra bên trong cơ thể, gây trở ngại cho quá trình thụ tinh, hình thành tổ hợp hoặc ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, thậm chí có thể dẫn đến sự sẩy thai. Kháng thể kháng tinh trùng có thể xuất hiện cả ở người chồng và người vợ.
Kháng thể kháng tinh trùng là gì?
Kháng thể kháng tinh trùng là một trong những nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới. Bệnh này làm cản trở quá trình thụ tinh, gây tổn thương hoặc ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, và đôi khi có thể dẫn đến sảy thai. Kháng thể tinh trùng thuộc loại kháng thể miễn dịch đặc hiệu, chỉ xuất hiện khi có sự tiếp xúc với tinh trùng trong cơ thể.
Hàng rào máu – tinh hoàn là một cơ chế tự nhiên giúp ngăn cách mô tế bào sinh tinh và mạch máu, không cho tinh trùng và các chất phân huỷ của tinh trùng hoặc tế bào xâm nhập vào hệ tuần hoàn. Tuy nhiên, khi hàng rào này bị tổn thương, tinh trùng có thể tiếp xúc với hệ thống miễn dịch trong cơ thể, gây phản ứng mẫn cảm và tạo ra kháng thể chống tinh trùng. Quá trình này có thể kích hoạt các phản ứng viêm và làm tổn thương thêm hàng rào máu – tinh hoàn, tăng cường quá trình hình thành kháng thể chống tinh trùng.
Kháng thể kháng tinh trùng có thể kết hợp với phần đầu hoặc đuôi của tinh trùng. Kháng thể tại đầu tinh trùng có khả năng ngăn chặn quá trình kết hợp giữa tinh trùng và trứng, gây trở ngại cho quá trình thụ tinh và làm khó khăn việc mang thai. Kháng thể tại đuôi tinh trùng có khả năng làm tinh trùng bất hoạt hoặc kết dính với nhau, làm giảm khả năng di chuyển của tinh trùng.
Ngoài ra, cơ thể của phụ nữ cũng có thể tạo ra kháng thể chống tinh trùng nếu có phản ứng mẫn cảm với tinh dịch của nam giới. Tuy nhiên, cơ chế chính xác của việc một số phụ nữ tạo ra kháng thể chống tinh trùng trong khi những người khác không là chưa rõ.
Cần lưu ý rằng việc tạo ra Kháng thể kháng tinh trùng không phải là do tinh trùng trong đường sinh dục của phụ nữ sau quan hệ tình dục. Nguyên nhân có thể bao gồm chấn thương niêm mạc âm đạo trong quá trình quan hệ tình dục hoặc sự tiếp xúc với tinh trùng qua đường miệng, gây lắng đọng tinh trùng trong hệ tiêu hóa.
Nguyên nhân tạo ra kháng thể kháng tinh trùng
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hình thành kháng thể kháng tinh trùng ở nam giới. Một trong số đó là do tình hoàn bị tổn thương sau các sự cố như chấn thương, sinh thiết tinh hoàn hoặc phẫu thuật như phẫu thuật thắt ống dẫn tinh. Ngoài ra, nhiễm trùng đường sinh dục và viêm tiền tuyến liệt cũng có thể gây ra hiện tượng này. Thậm chí, ung thư tinh hoàn cũng có thể là nguyên nhân gây ra sự hình thành Kháng thể kháng tinh trùng ở nam giới.
Kháng thể kháng tinh trùng có ảnh hưởng đến quá trình sinh sản như thế nào?
Kháng thể kháng tinh trùng có tác động tiêu cực đến quá trình sinh sản bằng cách ảnh hưởng đến chất lượng và khả năng di chuyển của tinh trùng. Kháng thể này có thể làm giảm vận động của tinh trùng, làm tăng số lượng tinh trùng không hoạt động và can thiệp vào quá trình tiếp xúc giữa trứng và tinh trùng. Ngoài ra, chúng cũng có thể thay đổi phản ứng cực đầu hoặc tác động trực tiếp vào chất nhầy ở cổ tử cung. Đáng chú ý, một số trường hợp cũng cho thấy chất nhầy ở cổ tử cung có khả năng tạo ra kháng thể kháng tinh trùng để chống lại tinh trùng nam giới. Tất cả những yếu tố này đều gây cản trở cho quá trình thụ tinh.
Đối với nam giới, mức độ kháng thể kháng tinh trùng trong huyết tương càng cao, nguy cơ vô sinh càng tăng. Khi cả chồng và vợ đều có tình trạng kháng tinh trùng, tỷ lệ mang thai của họ thấp hơn 38% so với các trường hợp bình thường. Trong tổng số các trường hợp vô sinh ở nam giới, tỷ lệ vô sinh do kháng thể kháng tinh trùng chiếm từ 1% đến 6%.
Các phương pháp chẩn đoán
Để xác định sự hiện diện của Kháng thể kháng tinh trùng trong huyết thanh, các phương pháp xét nghiệm sau có thể được áp dụng:
- Xét nghiệm MAR (Mixed antiglobulin reaction) – phương pháp này dựa trên nguyên tắc của việc tinh trùng ngưng kết với hồng cầu cừu khi có sự xuất hiện của IgA và IgG.
- Xét nghiệm IBT (Immunobead Test) – phương pháp này sử dụng phức hợp polyacrilamids để gắn kháng thể người với kháng thể kháng tinh trùng.
- Kỹ thuật xét nghiệm Franklin và Dukes – phương pháp này được sử dụng để xác định tỷ lệ và hiệu giá của kháng thể kháng tinh trùng trong huyết thanh.
Ngoài các xét nghiệm này, để chẩn đoán chính xác nguyên nhân và tình trạng sức khỏe sinh sản của nam giới, bác sĩ cũng cần kết hợp với xét nghiệm tinh dịch đồ và xét nghiệm yếu tố nội tiết tố nam. Kháng thể kháng tinh trùng ở nam giới có thể được tìm thấy trong huyết thanh của cả nam và nữ. Chúng có thể tồn tại trong huyết tương, tinh dịch, trên bề mặt tinh trùng hoặc trong dịch nhầy ở cổ tử cung.
Do đó, khi thăm khám sức khỏe sinh sản, cả vợ và chồng nên tiến hành xét nghiệm để đảm bảo không bỏ sót bất kỳ chẩn đoán nào và điều trị không sai hướng. Bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm trong các trường hợp như tinh trùng bị kết dính trong tinh dịch hoặc tử cung, chuyển động tinh trùng kém hoặc bất động, số lượng tinh trùng dưới mức bình thường, vô sinh nguyên phát ở nam giới, trước phẫu thuật nối ống dẫn tinh, hoặc khi kết quả khám sức khỏe sinh sản của cả hai vợ chồng đều bình thường mà vẫn chưa có con sau một thời gian dài không sử dụng biện pháp tránh thai.
Các phương pháp điều trị
Hiện tại, chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu cho hiện tượng Kháng thể kháng tinh trùng. Tuy nhiên, bác sĩ có thể đề xuất một số phương pháp điều trị để tăng khả năng thụ tinh cho cả nam và nữ.
Đối với nam giới, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc ức chế miễn dịch để giảm phản ứng miễn dịch trong cơ thể. Phương pháp này giúp người chồng sản sinh ra ít kháng thể tấn công tinh trùng hơn, từ đó tăng khả năng thụ tinh cho người vợ.
Đối với nữ giới, bác sĩ có thể đề xuất phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI). Phương pháp này giúp tránh tinh trùng tiếp xúc với kháng thể diệt tinh trùng trong chất nhầy ở cổ tử cung của người vợ. Ngoài ra, các phương pháp hỗ trợ sinh sản khác như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) hoặc tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI) cũng có thể được áp dụng.
Tuy nhiên, phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào tình trạng và nguyên nhân gây ra Kháng thể kháng tinh trùng. Do đó, việc thăm khám và tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa là cần thiết để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và tối ưu nhất cho mỗi trường hợp cụ thể.
Phương pháp ức chế miễn dịch
Để điều trị vô sinh nam do Kháng thể kháng tinh trùng, một phương pháp có thể được sử dụng là sử dụng corticoid. Corticoid có khả năng làm giảm sản xuất kháng thể và kết dính giữa kháng thể và kháng nguyên. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có sự thống nhất về liều lượng và thời gian điều trị của phương pháp ức chế miễn dịch này. Do đó, khi áp dụng phương pháp này để điều trị vô sinh nam, cần có sự chỉ định và hướng dẫn cụ thể từ các bác sĩ chuyên khoa. Họ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe, lịch sử bệnh và các yếu tố khác của bệnh nhân để đưa ra quyết định về liều lượng và thời gian sử dụng corticoid phù hợp nhất.
Phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI)
IUI (intrauterine insemination) là phương pháp hỗ trợ sinh sản hiện đại. Bác sĩ sẽ dùng một ống thông nhỏ để đưa tinh trùng đã lọc rửa, chọn lọc qua cổ tử cung, bơm trực tiếp vào buồng tử cung. Nguyên tắc cơ bản của phương pháp này là giảm những tác động bất lợi của môi trường âm đạo, chất nhầy cổ tử cung lên tinh trùng và đặt tinh trùng tại vị trí gần trứng nhất nhằm tăng cơ hội thụ thai. Bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung cho trường hợp có kháng thể kháng tinh trùng xuất hiện trong chất nhầy tử cung của nữ giới.
Phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF)
Phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là một phương pháp hỗ trợ sinh sản dành cho những đôi vợ chồng gặp khó khăn trong việc có con, trong đó quá trình kết hợp giữa trứng và tinh trùng xảy ra ngoài cơ thể. Sau khi trứng và tinh trùng kết hợp thành công, phôi thai được hình thành và sau đó được chuyển vào buồng tử cung của người vợ để tiếp tục phát triển thành thai nhi, tương tự như quá trình thụ tinh tự nhiên.
IVF là một kỹ thuật đặc biệt trong đó tinh trùng và trứng được kết hợp với nhau trong một môi trường phòng thí nghiệm. Sau khi được lọc và rửa sạch, tinh trùng được cấy chung với trứng trong một đĩa chứa môi trường phù hợp và sau đó được ủ trong tủ ấm. Quá trình thụ tinh xảy ra khi tinh trùng xuyên vào trứng, và điều này thường xảy ra trong vài giờ đầu tiên. Trong phương pháp IVF, trứng và tinh trùng gặp nhau và kết hợp tự nhiên để tạo thành phôi.
Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI)
ICSI (Intra-cytoplasmic Sperm Injection) là một phương pháp tiêm trực tiếp tinh trùng vào bào tương của noãn để tạo phôi và tăng khả năng thụ tinh giữa trứng và tinh trùng. Kỹ thuật này được thành công lần đầu tiên báo cáo vào năm 1992. Phôi được hình thành từ một trứng và một tinh trùng duy nhất. Các phôi dư có thể được đông lạnh để sử dụng trong các chu kỳ chuyển phôi sau này. Chuyển nhiều phôi sẽ tăng cơ hội mang thai. Tuy nhiên, việc chuyển nhiều phôi cũng đồng nghĩa với nguy cơ mang đa thai cho người vợ.
Nếu bạn đang gặp tình trạng Kháng thể kháng tinh trùng, hãy nhanh chóng liên hệ với Bác sĩ Lê Như Ngọc tại phòng khám sản phụ khoa Đà Nẵng để được chữa trị. Bác sĩ sẽ đưa ra các phương pháp điều trị hiệu quả nhằm cải thiện tình trạng của bạn. Với kiến thức và kinh nghiệm chuyên môn, Bác sĩ sẽ tư vấn và hỗ trợ bạn trong quá trình điều trị. Đừng chần chừ, hãy liên hệ với Bác sĩ Lê Như Ngọc ngay để nhận được sự giúp đỡ và chăm sóc tốt nhất cho sức khỏe của bạn.